Endometrial Polip

Polipler
küçük ve çoğu zaman iyi huylu küçük tümoral oluşumlardır. Vücutta rahim
ağzı, rahimin içi (endometrium), ses telleri ve barsaklar gibi pekçok
değişik bölgede görülebilir.

Endometrial polip rahimin içini döşeyen zar tabakasından köken alır. Bu
dokunun bazı bölümleri normalden fazla büyüyerek rahim boşluğuna doğru
itildiğinde polip ortaya çıkar. İtilmiş olan bu doku endometrium ile
bağlantısını kaybetmez. Eğer bu bağlantı çok ince ise buna saplı polip
adı verilir. Bazı durumlarda ise endometrium ile polip arasındaki
bağlantı daha geniş bir alana yayılır ve geniş tabanlı polipler ortaya
çıkar. Saplı polipler zaman içinde rahim ağzından dışarıya doğru
sarkabilirler.

NEDENLERİ

Polipe yol açan faktörlerin neler olduğu bilinmemektedir. Ancak polip
varlığı ile birlikte genelde endometrial hiperplazi de birarada
görüldüğünden fazla östrojen aktivitesinin bu duruma yol açabileceği
düşünülmektedir. Meme kanseri nedeni ile tamoksifen tedavisi alanlarda
da endometrial poliplere sık rastlanır. Bazı çalışmalarda polipler ile
genetik patolojilerin ilgili olabileceği ileri sürülmektedir. Ancak
daha çok yeni olan bu konu hakkında bir fikre varabilmek için detaylı
çalışmalara gerek duyulmaktadır.

Endometrial polipler ile sigara kullanımı, doğum kontrol hapı kullanımı ve yapılan doğum sayısı arasında bir ilişki yoktur.

GÖRÜLME SIKLIĞI

Endometrial poliplerin görülme sıklığı konusunda net bir sayı vermek
mümkün değildir ancak çok sık görüldüğü söylenebilir. Bazı çalışmalarda
kadınların %50'sinde polip saptandığı ileri sürülmektedir.Genel kanı
görülme sıklığının %10 civarında olduğudur.Öte yandan menopoz sonrası
kanama sorunu yaşayan kadınların yaklaşık %7'sinde altta yatan neden
iyi huylu bir poliptir.

Har yaştaki kadınlarda görülebilmekle birlikte en sık 39-50 yaş grubunda rastlanır.

Polipler genellikle rahimin tepe kısmında yerleşirler. Sıklıkla te olmakla birlikte bazen birden fazla polip görülebilir.

POLİPLERİN TÜRLERİ

Şekil ve işlevsel özellikleri bakımından polipler gruplara ayrılır:

1) Hiperplastik polipler: Östrojene bağımlıdırlar ve endometrial hiperplaziye benzer özellik gösterirler.

2) Fonksiyonel polipler: Etrafındaki endometriuma benzer salgı hücreleri içerirler.

3) Adenomimatöz polipler: Bir miktar kas dokusu da içerirler.

4) Atrofik polipler. Hiperplastik ya da fonskiyonel polipin zaman
içinde özelliğini kaybederek büzüşmesi (atrofi) sonucu oluşurlar

5) Pseudopolipler. Yalancı polipler. Genelde 1 santimetreden daha küçük
yapılardır, adet siklusunun ikinci döneminde ortaya çıkıp adet kanaması
ile birlikte kaybolurlar.

BULGULAR

Poliplerin çoğu herhangi bir bulguı vermez ve başka bir nedenle yapılan
incelemeler sırasında ya da rahim ameliyatları sonrasında patolojik
incelemede fark edilirler.

En sık karşılaşılan yakınma kanama bozukluklarıdır. Adet kanamalarının
fazla olması ya da iki adet kanaması arasında görülen lekelenme
tarzında kanamalar polipin belirtisi olabilir. Benzer şekilde menopoz
sonrası görülen kanamaların da altında yatan sebep endometrial polip
olabilir. Bazı kadınlarda ise adet kanamasını takip eden günlerde
kahverengi bir akıntı ile kendini belli edebilir.

Rahim ağzından dışarıya sarkan poliplerde ilişki sonrası kanama ya da
ağrı da görülebilecek olan yakınmalar arasındadır. Dışarıya sarkan
polip varlığında bunun rahim ağzından köken alan bir polip mi (servikal
polip) yoksa gerçek bir endometrial polip mi olduğu anlaşılamayabilir.

Endometrial polip ile kısırlık ve tekrarlayan düşükler arasındaki
ilişki tartışmalı olmakla birlikte genelde kısırlığa neden olduğu kabul
edilmektedir. Eğer embryo polip üzerine yerleşirse normal gelişimini
sürdüremeyebilir. Polip dışında normal endometrial alana yerleştiğinde
de rahim içinde yer kaplayan bu lezyon gebeliğin sağlıklı bir şekilde
devamına engel olabilir. Yapılan bir çalışmada kısırlık sorunu yaşayan
çiftlerin yaklaşık %24'ünde endometrial polibe rastlandığı
bildirilmiştir. Poliplerin kanserleşme olasılığı son derece düşüktür.

TANI

Endometrial poliplerin tanısında pekçok yöntem kullanılabilir.

Histerosalpingografi büyük poliplerin saptanmasında yardımcı olabilir
ancak küçük polipler gözden kaçabileceği için tanıda yeri çok fazla
değildir.

Polip tanısı büyük oranda transvajinal ultrasonografi ile konur. Ancak
yalancı polipler ile karışabilir. Rutin ultrason incelemesi yerine
rahim iç boşluğunu daha iyi gösteren sulu ultrasonografi
(sonohisterografi) polip tanısında en etkili yöntemlerden birisidir.
Rutin transvajinal ultrasonografinin polipleri saptamadaki duyarlılığı
%66 iken sonohisterografinin duyarlılığı %100'dür.

Polip tanısında altın standart histeroskopidir. Direkt olarak gözle
görülen polip aynı anda alınarak tedavisi de gerçekleştirilmiş olur.

Anormal vajinal kanamanın durdurulması için yapılan kürtaj sorası
patolojik inceleme de konulan polip tanısı azımsanamayacak miktardadır.

Radyolojik incelemelerden bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans ile de rahim içindeki polip gösterilebilir.

TEDAVİ

Poliplerin büyük kısmı herhangi bir yakınmaya neden olmaz. Ancak polip
fark edildiğinde cerrahi olarak alınmalıdır. Bu işleme polipektomi adı
verilir.

Geçmişte polip tedavisinde en sık başvurulan yöntem kürtajdır. Ancak
kitle çok oynak olabildiğinden kürtaj sırasında alınamama olasılığı
yüksektir. Bu nedenle modern jinekolojide polibin tedavisi histeroskopi
ile alınmasıdır. İşem muayenehane şartlarında ağrısız bir şekilde
yapılabilir. Ofis histeroskopi adı verilen bu girişimi tolere edemeyen
hastalarda ise genel anestezi altında operatif histeroskopi uygulanır.
Operasyon son derece kısa olup hastanın hastanede yatması gerekmez ve
1-2 saat içinde normal yaşantısına dönebilir.

Polip saptandığında cerrahi olarak alınmasının birkaç nedeni vardır:

1. Tanıyı kesinleştirmek. Kanama bozukluğunun polip dışında başka bir
nedene bağlı olmadığını göstermek için. Örneğin beraberinde tıbbi
tedavi gerektiren endometrial hiperplazi olmadığının gösterilmesi için.

2. Kanseri ekarte etmek.Menopoz sonrası kadınlarda kanama olduğunda ilk
akla gelecek patoloji rahim kanseridir. Bu nedenle menopoz sonrası
kadınlarda kanama varlığında polip saptandığında altta yatan bir kanser
olmadığını dokümente etmek için polip mutlaka alınmalı ve patolojik
incelemeye gönderilmelidir. Menopoz sonrası kadınlarda poliple beraber
endometrial kanser görülme olasılığı %10-34 arasında değişmektedir.

3. Kanamayı durdurmak. Polipe bağlı kanamayı durdurmanın en garantili yolu nedeni yani polibi ortadan kaldırmaktır.

4. Üreme potansiyelini arttırmak. Hem kendiliğinden olan hamileliklerde
hem de tüp bebek tedavileri öncesinde polip saptandığında gebelik
şansını arttırmak için polipektomi yapılmalıdır. Yapılan bir
araştırmada 2 santimetreden küçük poliplerin tüp bebek tedavilerinde
gebelik şansını azaltmadığı ancak oluşan gebeliğin düşükle sonuçlanma
riskinde bir artışa neden olduğu gösterilmiştir. 2002 yılında yapılan
başka bir çalışmada ise poliplerin rahim içinde glycodelin adlı bir
maddenin artmasına yol açtığı ve bu durumun hem yumurtanın döllenmesini
hem de embryonun rahime tutunmasını olumsuz yönde etkileyebileceği
gösterilmiştir.

KAYNAKLAR

Bettocchi S, Ceci O, Di Venere R, Pansini MV, Pellegrino A, Marello F,
Nappi L. Advanced operative office hysteroscopy without anaesthesia:
analysis of 501 cases treated with a 5 Fr. bipolar electrode. Hum
Reprod 2002 Sep 17:2435-8
Bol S., Wanschura S., Thode B., Deichert U., Van de Ven WJ., Bartnitzke
S., Bullerdiek J.. An endometrial polyp with a rearrangement of HMGI-C
underlying a complex cytogenetic rearrangement involving chromosomes 2
and 12. Cancer Genet Cytogenet 1996;90(1):88-90
Lass A., Williams G., Abusheikha N., Brinsden P.. The effect of
endometrial polyps on outcomes of in vitro fertilization (IVF) cycles.
J Assist Reprod Genet 1999 Sep;16(:410-5
Nanda S, Chadha N, Sen J, Sangwan K. Transvaginal sonography and saline
infusion sonohysterography in the evaluation of abnormal uterine
bleeding. Aust N Z J Obstet Gynaecol 2002 Nov 42:530-4
Nomikos IN, Elemenoglou J, Papatheophanis J. Tamoxifen-induced
endometrial polyp. A case report and review of the literature. Eur J
Gynaecol Oncol 1998 19:476-8
Richlin SS, Ramachandran S, Shanti A, Murphy AA, Parthasarathy S.
Glycodelin levels in uterine flushings and in plasma of patients with
leiomyomas and polyps: implications for implantation. Hum Reprod 2002
Oct 17:2742-7
Tjarks, M., VanVoorhis, B.J. Treatment of Endometrial Polyps. Obstet Gynecol 2000;96:886-9.
Vanni R, Dal Cin P, Marras S, Moerman P, Andria M, Valdes E, Deprest J,
Van den Berghe H. Endometrial polyp: another benign tumor characterized
by 12q13-q15 changes. Cancer Genet Cytogenet 1993 Jul 68:32-3
Vilodre LC, Bertat R, Petters R, Reis FM. Cervical polyp as risk factor
for hysteroscopically diagnosed endometrial polyps. Gynecol Obstet
Invest 1997 44:3 191-5