Cilt Değişiklikleri ve Gebelik

Gebelik
kadın vücudunda pekçok değişime neden olan bir süreçtir. Hormonal ve
mekanik nedenlere bağlı olarak gelişen bu değişimler gerek direk
gerekse dolaylı yollardan kadının psikolojisini de etkiler. Bazı
kadınlar gebeliğin vücudunda meydana getirdiği değişimlerden büyük bir
hoşnutluk duyar ve gebeliğin kendisini güzelleştirdiğini düşünürken,
oldukça önemli bir grup kadında çirkinleştiğini düşünür ve hatta kendi
vücudundan utanır hale gelir. Oysa gebelik her kadına yakışan çok güzel
ve farklı bir olaydır.

Gebelikte kilo artışı, ve karnın büyümesi dışında görülebilen en önemli
fiziksel değişim ciltte yaşanır. Hem hormonların hem de büyüyen karnın
etkisi ile ortaya çıkan bu değişikliklerin bir kısmı gebelik sonrası
eskiye dönerken, bir kısmı da kalıcı olur.

Çatlaklar

Gebelikte ortaya çıkan cilt değişimlerinden en sık bilineni karın
çatlaklarıdır. Stria Gravidarum adı verilen bu çatlaklar tüm gebe
kadınların %50 ile 90'ında ortaya çıkar. Hemen hemen bütün kadınlar bu
çatlakların ortaya çıkmasından korkmakta ve çekinmektedir. Büyük
çoğunluğu karnın alt kısmında görülen lezyonlar gebeliğin ikinci
yarısından itibaren belirmeye başlar. Nadiren uyluklar, kalçalar,
memeler ve kollarda da görülebilir.

Tipik görüntüsü deride ufak ve fazla derin olmayan çöküntüler
şeklindedir. Açık tenli kadınlarda pembemsi bir rengi olabilir. Esmer
tenlilerde ise etrafındaki cilt bölümlerinden oldukça açık renkte,
hatta gümüş rengindedir. Ciltte bulunan kollajen adı verilen maddenin
ayrılmasından dolayı görülürler. Ağrılı değillerdir ancak hafif bir
kaşıntıya yol açabilirler. Hem mekanik gerilmeye bağlı olarak hem de
hormonal nedenler ile ortaya çıkabilirler.

Çatlakların önlenmesi her zaman mümkün olmaz. Piyasada gebelik
çatlaklarını engellemek için satılan pekçok ürün olmasına karşın
etkinlikleri her zaman tatminkar değildir. Ailevi yatkınlık söz
konusudur. Annesi ya da kızkardeşinde bu türden çatlaklar olanlarda
daha sık görülür. Irkın da etkisi olduğu tahmin edilmektedir. Örneğin
siyah ırkda daha az rastlanır. Ani ya da olması gerekenden fazla kilo
artışı olanlarda çatlaklar daha kötü olur. Önlemek için yapılabilecek
en iyi şey bol sıvı almaktır. Sıvı miktarı yüksek olan sağlıklı bir
cilt gerilmeye daha iyi yanıt verir.

Çatlakların büyük bir kısmı doğumdan sonra kaybolmaz. Rengi biraz daha
açılarak gümüşi bir hal alır. Pekçok kadın bu durumdan rahatsızlık
duymaz ve bunu anne olmanın bir işareti olarak gururla taşır. Daha az
sayıda kadın ise çatlaklardan kurtulmak ister. Bu amaçla geliştirimiş
pek çok cerrahi teknik vardır ve bu teknikler plastik cerrahlar
tarafından uygulanır. Sonuçlar tatminkar olmaktadır.

Özetleyecek olursak:

Aile öyküsü ve genetik yatkınlık çatlakların ortaya çıkmasında
önemlidir. Anneniz ya da kızkardeşlerinizde varsa büyük olasılıkla
sizde de görülecektir.

Eğer önceki hamileliklerinizde çatlak olduysa bu hamileliğinizde de
oluşması kuvvetli bir olasılıktır. Önceden kalan çatlakların rengi
geçici olarak koyulaşabilir.

Ani kilo artışı. Çok hızlı ve fazla miktarda kilo aldıysanız çatak ile karşılaşma olasılığınız yüksek demektir.

Beslenme durumu. Yeterli miktarda sıvı alan ve dengeli beslenen
kadınlarda daha az ve daha hafif şiddette çatlak olduğunu unutmayın

Irkın önemini akılda tutun.

Gebelik Maskesi

Cholasma olarak da adlandırılan gebelik maskesi gebelik esnasında yüzde
meydana gelen değişimleri ifade eder. Gebelik sırasında melanotropin
adı verilen madde fazla miktarda salgılanır. Bu madde burun, yanaklar
ve alın civarında pigmentasyon artışına yani koyulaşmaya yol açar.
Güneş ışınları duruma yol açmamakla birlikte olayın şiddetini
arttırabilir. Gebe kadınların %45 ile 70'inde gebeliğin 4. ve 5.
ayından başlayarak gebelik maskesi görülebilir. Kalıcı olmayan bu durum
doğumdan sonra birkaç ayda kendiliğinden geriler ve kaybolur. Gebeliği
sırasında makyaj yapan kadınlar cholasma'yı saklayabilirler. Gebelk
maskesini önlemenin en kolay yolu güneşe çıkarken çok yüksek faktörlü
koruma kremleri sürmektir. Kış aylarında da güneşin bu tür etkisi
olabileceği unutulmamalı ve koruyucu krem sürmek ihmal edilmemelidir.

Koyulaşmalar sadece yüzde olmaz. Meme başları, koltuk altları, genital
bölge de de gebeliğin sonlarına doğru renk değişiklikleri görülebilir.
Bu değişiklikler önemli değildir ve doğumdan sonra kaybolurlar.

Linea nigra

Orta hat üzerinde, kasıktan göbek deliğine kadar uzanan koyu renkli bir
çizgidir. İlk gebeliğini yaşayanlarda gebeliğin üçüncü ayından
başlayarak ortaya çıkar. Tecrübeli annelerde ise daha erken dönemde
görülebilir. Her kadında görülmez.Bazı toplumlarda bu çizginin
görülmesi bebeğin erkek olduğu şeklinde yorumlanır ancak bunun gerçekle
bir ilgisi yoktur.

Sivilce

Gebelikte meydana gelen hormonal değişimler ciltte yağlanma ve
sivilceye neden olabilir. tamamen geri dönüşümlü olan bu sivilceler
gebelik sırasında bol sıvı alımı ve düzenli yapilan cilt temizliği ile
bir ölçüde engellenebilir.

Damarlanma

Gebelik sırasında kanda artan östrojen seviyelerine bağlı olarak
özellikle yüz, boyun, göğüs, kol ve bacaklarda değişik şekillerde
damarlanmalar ortaya çıkabilir. Bu damarlanma yıldız şeklinde ve
ciltten hafif kabarık yapılardır. Üzerine baskı uygulayınca renkleri
solmaz. Bu yapılara örümcek ağına benzedikleri için İngilizce'de
örümcek anlamına gelen spider kelimesinden esinlenerek "spider veins"
adı verilir. Kadınların %60 civarında görülür ve doğumdan sonra
kendiliğinden kaybolur.

Palmar Eritem

Tıbbi adı palmar eritem olan avuç içlerinde kızarıklık ve beneklenmenin
nedeni tam olarak bilinmemektedir.Bununla birlikte artmış östrojen
miktarına bağlı olarak ortaya çıktığı düşünülmektedir. Gebe kadınların
%50-55'inde rastlanır. Zencilerde daha nadir görülür. Nadiren ayak
tabanlarında da saptanabilir. Herhangi bir yakınma yaratmayacağı gibi
hafif yanma ve kaşıntı olabilir. Her zaman kullanılan nemlendiriciler
yararlı olabilir.

Karaciğer hastalıklarının önemli bir bulgusu olan palmar eritem
varlığında kan tetkileri ile karaciğer fonksiyon testleri yapılmasında
fayda vardır. Palmar eritem doğumdan sonra östrojen düzeylerinin
normale inmesi ile kaybolur.

Diğer değişiklikler

Gebelik sırasında bazı kadınlrda saç ve tırnaklar normalden daha hızlı
uzar. Tırnaklarda incelme ve kolay kırılma görülebilir. Bazı bölgelerde
aşırı tüylenme olabilir. Terleme artabilir. Tüm bu değişiklikler
hormonal artışlara bağlıdır ve gebelik sona erdikten sonra gerilerler