Anasayfa
Öncelikle overclock,
herhangi bir donanımı olduğundan daha hızlı çalıştırmaktır. Ben elimden
geldiğince sistem overclock'u nasıl yapılır onu anlatacağım.
Bunun için iki farklı yöntem mevcut. İlk yöntem BIOS yardımı ile
overclock ikincisi de Windows içinden bir yazılım sayesinde overclock.
Windows tabanlı overclock’lar çok iyi neticeler vermediği için BIOS’tan
yapılan overclock’u anlatmaya çalışacağım size...
Öncelikle CPU nasıl çalışır onu anlayalım. CPU, sistem veriyolu hızını
belli bir çarpan ile çarpar ve kendi iç frekansını belirler. Mesela yeni
nesil Pentium4 işlemciler bir saat döngüsünde 4 ayrı veri paketi
taşıyabilen 200Mhz hızında bir sistem veriyoluna ( Front Side BUS = FSB)
sahiptir. Örneğin 3000 Mhz hızındaki bir işlemci olan Pentium4 3.0C, 15
çarpanına sahip olup 15x200=3000Mhz hızında çalışır.
Overclock yaparken bu iki değerden; yani çarpan ve FSB hızından birini
yükseltmek gerekir. Intel işlemcilerde çarpan değeri değiştirilemezken (
Çarpan kilidi ), AMD’nin bazı işlemcilerinde çarpan da
değiştirilebilmektedir.
Çarpan ile ilgili fazla opsiyonumuz olmadığından FSB hızını arttırıp
overclock nasıl yapılır onu anlatayım. Öncelikle overclock yaparken
aceleci olmamak en önemli şey. Acele davranırsanız hem istediğinizi
sonuca ulaşamazsınız hem de işlemcinize zarar verme olasılığınız artar.
Bu yüzden önce azar azar FSB değerini arttırmanız gerekir. 5-10 Mhz’lik
adımlarla yavaş yavaş işlemcinizin sınırlarını öğrenebilir ve en güvenli
hızı siz kendiniz bulabilirsiniz. Unutmayın ki bir işlemci “En fazla
kaça overclock olur?” ya da “xxx işlemcim var, kaç yapayim?” gibi
sorular çok manasızdır, çünkü her işlemci aynı wafer’dan çıksa bile
farklı karakteristiklere sahiptir ve farklı bir potansiyeli vardır. Bu
yüzden kimse size işlemcinizin belli bir hızda güvenle çalışacağını
önceden söyleyemez.
Gelelim voltaj arttırımı ile donanımdaki potansiyeli arttırmaya. İşlemci, RAM ve Kuzey köprüsü
voltaj değerlerini arttırarak daha yüksek bir FSB değeri elde etmek
mümkündür, ancak bu konu çok hassastır ve dikkatli olunmazsa yanık bir
sisteme sahip olursunuz. ASLA VOLTAJ DEĞERLERİNİ YÜZDE 10-12’DEN FAZLA
ARTTIRMAYIN. Bu sayede güvenli sınırlar içinde kalırsınız. Bu değerleri
aşarsanız CPU ve RAM’deki transistörlerin zarar görmesine sebep
olabilirsiniz ve donanımınız kullanılmaz duruma gelebilir.
FSB hızını arttırdığınızda aslında tüm sistemin veriyolu hızını
arttırdığınızdan RAM, PCI ve AGP veriyolu hızlarınız da değişecektir.
Bunun olmasını şu yönden istemeyiz: PCI ve AGP kartlar, yüksek veriyolu
hızını sevmediklerinden AGP ve PCI hızını sabitleyerek daha yüksek
hızlara çıkmak mümkündür. Çoğu modern P4 ve AthlonXP anakartında bu
özellik mevcuttur ve AGP hızını 66 Mhz’de ve PCI hızını 33 Mhz’de
sabitleyebilirsiniz. Böylece işlemcinizi daha yüksek noktalara
taşıyabilirsiniz.
RAM hızının değişmesi aslında iyi bir özelliktir. FSB hızını
arttırdığınızda doğal olarak teorik hafıza bant genişliği gereksinimiz
de artacağından daha yüksek hızda veri akışı sistem performansını olumlu
yönde etkileyecektir. Ancak RAM’lerin de bir sınırı vardır ve bazen bu
sınır CPU’nun çıkabileceği sınırdan daha aşağıda olduğundan, yine bir
darboğaz oluşturabilir.
RAM’lerde iç frekans FSB hızına bağlıdır. DDR ve SDR SDRAM modülleri FSB
hızında çalışır. RDRAM ise FSB’nin iki katı hızda çalışmaktadır.
Dolayısıyla FSB hızındaki artış RAM’e direkt olarak yansır.
RAMlerin iç gecikme değerleri vardır. Bunlar CL, CAS, CAS to RAS gibi
isimlerle tabir edilir. RAM değerleri 2-2-2-5’te iken en az iç sinyal
gecikmesine sahiptir. 4-4-4-8 gibi bir değerde ise en yüksek iç sinyal
gecikmesi olur. Yalnız bu gecikme değerleri dış frekans ile doğru
orantılıdır. Yani iç gecikme ne kadar yüksek olursa, ulaşılabilecek olan
dış frekans da o kadar yüksek olacaktır. Yani RAM'lerinizin iç sinyal
gecikme değerlerini yükselterek daha yüksek FSB hızlarında stabil
çalışmasını sağlayabilirsiniz. Böylece daha dengeli bir overclock
yaparsınız.
Eğer buna rağmen daha hızlı bir sisteme sahip olmak isterseniz, o zaman
hafıza bant genişliğinden feragat ederek, CPU hızını daha da
arttırabilirsiniz. RAM/FSB hızını 2/3’e ayarlayarak örneğin 300Mhz
FSB’de RAM’lerinizin 200Mhz’de çalışmasını sağlayabilir, ya da 4/5
oranında tutarak örneğin 250Mhz FSB’de 200Mhz’de çalışmasını
sağlayabilirsiniz. Böylece RAM’lerinize fazla yükelenmeden CPU hızını
arttırmak mümkün olur. Ancak bazı sistemler asenkron FSB-RAM hızını
sevmeyebilir ve kilitlenmelere yol açabilir.
Eğer 40. haftadan önce üretilmiş bir Barton çekirdekli Athlon XP
işlemciniz varsa, çarpan değişimi ile de overlclock yapabilirsiniz.
Böylece FSB hızı sabit kalır ve siz de tasasız olarak CPU hızını daha
üst seviyelere getirebilirsiniz. Ayrıca iki değeri birden değiştirerek
daha iyi bir overlclock da mümkündür. Örneğin çarpan değerini düşürüp,
FSB hızını artırarak CPU’nuzu aynı hızda çalıştırabilirsiniz. Böylece,
artan FSB değeri ve hafıza bant genişliği ile daha hızlı bir PC’ye sahip
olursunuz. Bu tamamen sizin elinizde olan birşey.
Umarım yardımım dokunmuştur...
Şanslı ve başarılı overclock'lar...
Edit:Anaxarxes Arkadaşımın Konusunu Buraya Taşıdım..
Bunlara Ek olarak devam edelim..
Overclock İçin Ne Gereklidir?...
1- O/c yapmaya uygun bir anakart. (Agp ve Pci veriyolları frekans oranlarını ayarlayabileceğiniz, yüksek fsb hızlarına
çıkabilen ve voltaj ayarı yapabildiğiniz kaliteli, stabil bir anakart.)
2- O/c yapmaya uygun bellekler. (Tercihen Corsair, Mushkin, Twinmos, OCZ, Geil ya da Kingston markalı
ürünler.)
3- O/c yapmaya uygun soğutma sistemi. (Tercihen bakır soğutucular, extreme o/c için faz değişimli kompresörlü
soğutma sistemleri veya dry ice soğutma sistemleri, sıvı soğutma sistemleri, yüksek devirli fanlar, kasa içi en az 2
fanla uygun havalandırma, sirkülasyon amacıyla round IDE kabloları, gerekirse bellek soğutucuları.)
4- O/c yapmaya uygun güç kaynağı. (Min. gerçek 300 watt. , kişisel tercihim min. gerçek 400 watt.)
5- Her şeyden önemlisi, bilgi.
Şimdi, önce işin teorik kısmına bakalım sonra birlikte bir adet o/c
uygulaması yapacağız. Elinizdeki işlemci yüksek o/c toleranslarına sahip
olmayabilir ya da tam tersi. Bu konuya ayrıca başka bir yazıda değinmek
gerekir. Anlamanın yolları var. Ben genel anlamda o/c hakkında konuşmak
istiyorum. Ancak küçük bir tüyo vemek gerekirse genelde yeni işlemci
çekirdeklerinin ilk temsilcileri iyi o/c olurlar. Bu üretim yeri ve
zamanına göre de değişir. Ama genelde büyük oranda şansınıza kalmış bir
olay. Çünkü aynı banttan arka arkaya çıkan iki işlemcinin bile o/c
potansiyelleri farklı olabilir.
İşlemci Hızı Nedir? Nasıl Belirlenir?...
İşlemci hızını işlemcinin saat çarpanının, fsb (front side bus) denilen
veriyolu hızıyla çarpılması sonucu ortaya çıkan sayı belirler. BIOS
ayarlarında fsb ayarı “Advanced Chipset Features” kısmında oluyor ancak
“voltage/frequency” menusunde de olabilir. Mesela fsb’si 100 MHz olan
bir celeron işlemcinin saat çarpanı 20 ise : 20x100=2000 MHz. İşlemci
frekansıdır. Buradan da anlayacağınız gibi bizim, işlemcinin çalışma
frekansını arttırmamız için yapmamız gereken, bu değerlerden en az
birisini arttırmak. Mesela fsb’yi 110 yapalım. 110x20=2200 MHz alın size
overclock. Bu kadar. Bitti. Hadi şimdi dağılın![Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
Gönül isterdi ki işlemci çarpanını da değiştirelim, işi kolay kılalım,
sevelim sevilelim vs… Ancak yeni nesil işlemcilerin hemen hemen hepsinin
çarpan kilitleri sabit geliyor artık. Yine de bulunabilir…
Athlon ve Duron’un bazı modelleri çarpan kilitsiz. Eski Duron ve Athlon
işlemcilerde de çarpan kilidi vardı ama önbellekler arasına köprüler
atılarak (genelde kurşun kalemle) bu kilidi kırmak mümkündü ancak
şimdilerde öyle bir imkan da kalmadı. Peki neden çarpan kilidi kırmak
tercih edilirdi? Çünkü eğer çarpan kilidini kırarsanız o/c için fsb
arttırmanız gerekmeyebilir çoğu zaman ve fsb arttırdığınız zaman ortaya
çıkacak sorunlar yaşamazsınız. (Ancak fsb artışı kadar performans ta
alamazsınız. Ya da ikisini birden arttırarak çok yüksek değerler
alabilirsiniz.) Bu sorunların ne olduğunu tek tek göreceğiz zaten
yazımın da asıl amacı bu.
Elektronik devreler ve elemanları bir anlamda mekanik cihazlar gibi
çalışırlar. Yani hepsinin belli bir iş kapasitesi vardır. Devre
elamanları da yük taşırlar. Bu yükler bizim bildiğimiz anlamda fiziksel
yük yerine, yerlerine iletilmesi gereken elektronlardan oluşur. Örneğin
bir transistör, üzerine gelen enerjiyle elektron geçişini engeller ya da
izin verir ve ortaya 1 ve 0 değerlerinden oluşan mantıki komut
dizilimleri ortaya çıkar. Siz eğer böyle bir elemanı daha hızlı
çalıştırmak isterseniz en basitinden voltajını arttırarak bunu
sağlayabilirsiniz. Ancak bunun sonucunda elemanın ısısı artar,
üzerindeki yük artacağı için de kullanım ömrü kısalır. Ve, örneğin
transistör gibi devre elemanları yüksek ısıyı pek sevmezler ve de
sağlıklı çalışmayabilirler. İleriki dönemlerde de kalıcı hasara meydan
verebilirler. Voltaj ve sıcaklığın yanında çalışma frekansının da
negatif etkileri vardır. Siz eğer herhangi bir elemanın saat frekansını
arttırırsanız aynı birim zaman içerisinde daha fazla iş yapmaya zorlamış
olursunuz ve bu da onun daha fazla güce ihtiyaç duyması ve çekmesi
anlamına gelir. Yani güç tüketimi artar. İşte o yüzden kaliteli güç
kaynaklarından bahsettik. Ancak iş yine de bununla kalmaz. Güç
kaynağından daha fazla güç çekilmeye başlandığı gibi, anakart üzerinde
bulunan ve işlemciye akım gönderen işlemci voltaj regulatörü de
etkilenir. Çekilen akım arttıkça diğer elemanlara da daha fazla güç
gider ve az önce bahsettiğimiz ısınma, stabil çalışmama, elamanların
ömrünün kısalması gibi problemler ortaya çıkar.
Veri Yolları Frekans Sabitlemesi...
Nedir peki bu hadise, neden sabitlemeli, sabitlemezsek ne olur, neden
artar, nasıl sabitleriz? Bakınız; sisteminizdeki AGP ve PCI veri yolları
anakartınız ne olursa olsun, default olarak AGP 66 MHz ‘de PCI 33 MHz
’de çalışır. Ancak şöyle bir sorunu vardır ankartların, BIOS ya da
benzeri yazılımlarında bu veriyollarına “sen 66, sen de 33 MHz
çalışacaksın” denmez. Bu veriyolları mesela 100 MHz fsb olan bir
sistemde default olarak 2/3 ve 1/3 fsb oranında çalışırlar. Bu ne
demektir? Yani siz eğer fsb ’nizi 100 MHz yerine 150 MHz ’e
çıkarırsanız: 2/3x150=100 MHz AGP frekansı, 1/3x150=50 MHz PCI frekansı
elde edersiniz ki hiçbir AGP ve PCI kartı da bu hızda çalışmaz. Bu
hızlarda sistem hiç açılmaz. Yakın ama daha düşük hızlarda sürekli mavi
ekran çıkar ve kilitlenmelere sebep olur. Bu arada çoğunuzun bilmediğine
inandığım bir durumdan bahsetmek gerekirse; IDE veriyolu da PCI
veriyoluyla (Güney köprüsü)
senkronize hızlarda çalışır ve eğer siz IDE yolunu çok yüksek hızlarda
çalıştırırsanız dosya sisteminiz (FAT ya da NTFS) zarar görebilir hatta
bütün dosyalarınız kalıcı biçimde silinebilir. İşte bu yüzden siz sadece
fsb’yi arttırarak o/c yaptığınızda aslında AGP ve PCI veriyollarını da
o/c yapmış olursunuz. Bu değerler daha doğrusu oranlar anakartın BIOS
yazılımı sayesinde ayarlanır. Bir çok anakartta yongasetine bağlı olarak
AGP oranı: 1/1, 2/3 ve 1/2 ayarları bulunuyor. PCI oranı olarak ta 1/2 ,
1/3 ve 1/4 değerleri bulunabilir. Bazı anakartlarda bunlar sayısal
frekans değerleri olarak sabitlenir. Bendeki öyle bir anakart mesela.
Peki siz eğer fsb’yi 141 MHz gibi abuk bir değere çıkardığınızda ne
olacak? O zaman da yine olması gereken AGP ve PCI frekanslarına en yakın
değerde tutmaya çalışacaksınız. Denemeler sonucu stabilite
sağlayabildiğiniz en yakın değerde bırakacaksınız. Forumlardan anladığım
kadarıyla bir çoğunuzda yeni model kaliteli grafik kartları var. Bu
kartların bir çoğu deneyimlerime dayanarak 78-80 MHz civarına kadar
çalışabiliyor. Eski model ekran kartları için bu frekans değerini
düşünmeyin bile. PCI kartlar içinse 40 MHz sınırına fazla yaklaşmamanızı
tavsiye ederim. Max. 36-38 MHz üst sınır olacaktır. Ancak yine de
sayısal sabitleme varsa AGP ve PCI frekanslarını 66/33 değerinde
bırakın, daha hızlı çalışmalarının yaptığım denemelerde herhangi bir
performans artışını görmedim.
Bellek Ayarları...
Fsb hızını arttırdığınızda senkronize olarak bellek frekansı’nı da
arttırmış olursunuz. Günümüzde bir çok anakartta bellek frekansını
sabitleyebiliyorsunuz. Yanlış bir anlaşılmaya mahal vermeden şunu
açıklayalım: Diyelim 100 MHz’lik bir işlemciyi 133 MHz fsb olan bir
anakarta taktınız 133MHz lik RAM kullandınız ve işlemciyi 120 MHz’e
çıkardınız. Bu durumda 133 MHz frekansında çalışan belleklerin frekansı
da 20 MHz artar. Yani işlemci frekansındaki artış MHz olarak belleklerin
çalışma frekansına eklenir. Ancak siz işlemci frekansını 133 MHz’e
çıkardığınızda bellek frekansları da 133 MHz’e yani normale döner. Bir
çok no-name bellek bu kadarlık bir frekans artışında çalışmayacaktır. O
yüzden bellek seçimi çok önemlidir. Ancak bir çok anakartta artık fsb ve
memory oranını ayarlayabiliyorsunuz. Fsb’yi arttırdıkça bellek
frekansı’nı sabit bir değerde tutmaya çalışın ve mümkün olduğunca düşük
olsun. Burada esas amaç işlemciyi o/c etmek diğer bileşenleri sabit
bırakmak. Ama biraz bellek o/c unun da kimseye zararı olmaz hani [Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
Yine de unutmayın yüksek fiyatlarından dolayı kaliteli belleklerin
olmayışı o/c yaparken olayı engeleyen en önemli unsur genelde. Bir
çoğunuzda da Kingston yukarısı bellek olmadığını varsayarak bellek
frekansını mümkün olduğunca düşük hatta asıl frekansında manual olarak
sabit tutmanızı tavsiye ediyorum. Bu durumda almanız gereken performansı
almazsınız ancak daha güvenli bir sistem elde edersiniz. Seçim sizin.
Bellek ayarları için BIOS’ta “Advanced Chipset Features” altında "RAM
Timing" ayarı yer alıyor.
Bu zamanlama değerleri:
SDRAM Cycle Length: Varsayılan olarak 3 ns şeklinde geliyor. SDRAM Cycle
Length, kabaca, bilgisayarınız bellekte bir arama emri verdikten sonra
bu bilginin aranmasına kadar geçen gecikme süresine denir. Düşük olması
daha iyidir. Kaliteli belleklerde bu süre 2 ns olduğundan,
belleklerinizin üzerinde yazanlara göre, bu ayarı 2 ns yapmanız
önerilir. Eğer stabilite sorunları yaşarsanız, tekrar 3 ns ayarına
getirin.
System /Video BIOS Cacheable: Bu her iki seçenek de , Shadow RAM'de
yansıtılan BIOS parçaların tampon bellekte işlenip işlenmeyeceğini
bildirir.Çoğunlukla BIOS rutinlerine başvuran DOS yazılımı "Enabled"
seçilmesi ile beraber kolay hız artışı sağlanmaktadır..
SDRAM RAS to CAS Delay: SDRAM aktif komutu ile oku/yaz komutu arasında geçen gecikmedir.
SDRAM RAS Precharge Time: Bu ayar, SDRAM'ın görevsiz kaldığı zamandan,
komut gelene kadar geçen zamanı kontrol eder. Normalde 3 ns şeklinde
kalmalıdır.
SDRAM Cycle Time: Bu ayar, SDRAM parametreleri olan Tras ve Trc yönetimi
için kullanılır. Tras, SDRAM'ın aktif komutu ile hazır olma durumuna
geçene kadar gereken minimum saat vuruş sayısı kontrol eder. Trc ise,
SDRAM'ın aktif olması ile tekrar aktif olması için gereken minimum saat
vuruşu sayısını belirler. Bu ayarları anakartınız kitapçığında tavsiye
edilen şekilde kullanmanızı öneriyorum.
DRAM Clock: Kullandığınız belleğin çalışma hızını bu ayar ile
belirleyebilirsiniz. Bu ayar ile, belleklerinizi, sistem çalışma hızıyla
asenkron çalıştırabileceksiniz. Örneğin Celeron işlemci
kullandığınızda, normalde sistem hızı 66 MHz'dir. Bu ayar normalde
HostCLK modunda geldiğinden, bellekleriniz de 66 MHz'de çalışacaktır.
Fakat bu ayarı, HostCLK+33MHz moduna getirirseniz, bellekleriniz 33 MHz
daha hızlı yani 100 MHz de çalışmaya başlayacaktır. Aynı şekilde, 100
MHz sistem veriyolu hızı ile çalışan bir işlemci kullandığınızda,
HostCLK+33MHz moduna geçtiğinizde bu sefer bellekleriniz 133 MHz'de
çalışacak ve belleklerinizden maksimum performansı alacaksınız
HostCLK-33MHz ayarını seçerek ise, belleklerinizi 66 MHz de
çalıştırabilirsiniz. 133 MHz sistem veriyolu hızında çalışan bir işlemci
kullandığınızda, bellek hızınızı artık daha fazla arttıramıyorsunuz ve
seçenek olarak sadece HostCLK ve HostCLK-33MHz kalıyor.
Yukarıda bahsettiğimiz ayar, AWARD Medallion BIOS'a "System/SDRAM
Frequency Ratio" şeklinde aktarılmış. Yeni anakartlarda genelde bu
şekildedir. Burada ise, oran seçiyoruz. Örneğin, 100 MHz'lik bir işlemci
kullandığımızda, bu ayarı 4/3 moduna getirirsek, 133 MHz de çalışmış
olacağız. "Bellek çalışma hızı = FSB X Seçtiğiniz Oran" şeklinde bir
formül çıkarmak mümkün. Yine modern anakart BIOS'larında, bu oran yerine
"266, 333, 400, Auto, 500, ve 533" değerleri de olabilir. Bu ayarlar da
aynı şekilde oransal ayarlardır.
Bu değerleri "By SPD" değerinde bırakın önce. Eğer FSB arttırımından
dolayı bellekler yüksek frekanslarda çalışırsa, bırakın bellek
zamanlamalarını anakartınız ayarlasın. Aynen işlemcide olduğu şekilde
bellek modülleri de daha yüksek frekanslarda çalışınca daha fazla
voltaja ihtiyaç duyabilir ve bu yapılmazsa stabilite bozulabilir. İyi
bellekler için bellek zamanlamaları 2-2-2-5 gibi değerlere
ayarlanabilir. Stabilite sağlanması açısından bellek voltajı da küçük
basamaklar halinde arttırılır. Unutmayın, her zaman küçük adımlarla ve
stabilite sağlandığı yerde durmak kaydıyla…
Voltaj Ayarlamaları...
O/c edilen işlemciler neden voltaj arttırımına ihtiyaç duyarlar peki…
Bakınız, aslında belki de önce “İşlemciler nasıl çalışır?” diye bir yazı
yazmak gerekirdi ama kısaca değineyim. İşlemci daha önce de
söylediğimiz gibi 1 ve 0 ları işleyen bir yapıdır. 1 ve 0 değerlerini
oluşturmak için mantıksal alt ve mantıksal üst değer adı verilen voltaj
değerleri vardır. Her işlemci tipi, değişik Vcore değerleriyle çalışır.
Bu değer işlemcinin mantıksal yüksek değerini de etkiler. Örneğin
Intel’in P4 data sheet’ine baktığımızda 1.500 voltla çalışan P4 2.0 GHz
için alt değer 1.340 v. ve mantıksal üst değer 1.415 v. olduğunu
görüyoruz. Yani işlemci 1.415 v. gördüğünde “1”, 1.340 v. altı
gördüğünde de “0” olarak değerlendirir. Siz sistemi o/c yaptığınızda
daha fazla güç çekildiği için eğer “1” ve aynı zamanda “üst değer”
olarak gitmesi gereken voltaj “alt değer”in altında giderse işlemci bunu
“0” olarak değerlendirir. O zaman da ortaya inanılmaz işlemci hataları
çıkar. Çünkü işlemci sonuç değerlerini yanlış hesaplamaktadır. Bu gibi
durumlarda bilgisayar genellikle işletim sistemini açamaz. Mesela o/c
yaptınız, soğutmanız yeterli, veri yolları frekansları normal
değerlerde, bellekler kendi limitlerinde çalışıyor ancak sistem stabil
değil. İşte bu durumda muhtemelen işlemci voltajını arttırmanız gerekir.
İşlemci voltajı step by step arttırabileceğiniz en küçük değerlerde
arttırılır. Yani örneğin işlemci 1.425 voltta çalışıyorsa önce 1.525 v.
yapılır, sistem stabilitesine bakılır yetmezse (ki genelde yeter) 1.625
v. yapılır. Eğer voltaj arttırımı gerekmezse kesinlikle yapmayın. Fazla
voltaj fazla ısı ve daha fazla dert demektir. Günümüz anakartların
çoğunda 0.1 lik artış uygun görülmüş. Ayrıca Abit, MSI ya da Asus gibi
kaliteli anakart markalarının bir çok modelinde AGP hatta bellek voltaj
ayarı bile koymuşlar. Anlattıklarım bellekler için de geçerli. Eğer
bellek frekanslarını çok arttırırsanız bellek voltajını da yükseltmeniz
gerekebilir. Sakın birden fazla basamak değerlerinde voltaj arttırımı
yapmayın! Stabiliteyi yakaladığınız anda durun. Tabii ki unutmayın, daha
fazla voltaj daha fazla ısı demektir her zaman. Buna ilaveten yüksek
voltaj, donanımlarınızda kalıcı hasara yol açabilir. Belleklerinizi 2.7v
ve üzerinde çalıştırıyorsanız, aktif ya da pasif bellek soğutucusu
kullanmanızı tavsiye ederim....
herhangi bir donanımı olduğundan daha hızlı çalıştırmaktır. Ben elimden
geldiğince sistem overclock'u nasıl yapılır onu anlatacağım.
Bunun için iki farklı yöntem mevcut. İlk yöntem BIOS yardımı ile
overclock ikincisi de Windows içinden bir yazılım sayesinde overclock.
Windows tabanlı overclock’lar çok iyi neticeler vermediği için BIOS’tan
yapılan overclock’u anlatmaya çalışacağım size...
Öncelikle CPU nasıl çalışır onu anlayalım. CPU, sistem veriyolu hızını
belli bir çarpan ile çarpar ve kendi iç frekansını belirler. Mesela yeni
nesil Pentium4 işlemciler bir saat döngüsünde 4 ayrı veri paketi
taşıyabilen 200Mhz hızında bir sistem veriyoluna ( Front Side BUS = FSB)
sahiptir. Örneğin 3000 Mhz hızındaki bir işlemci olan Pentium4 3.0C, 15
çarpanına sahip olup 15x200=3000Mhz hızında çalışır.
Overclock yaparken bu iki değerden; yani çarpan ve FSB hızından birini
yükseltmek gerekir. Intel işlemcilerde çarpan değeri değiştirilemezken (
Çarpan kilidi ), AMD’nin bazı işlemcilerinde çarpan da
değiştirilebilmektedir.
Çarpan ile ilgili fazla opsiyonumuz olmadığından FSB hızını arttırıp
overclock nasıl yapılır onu anlatayım. Öncelikle overclock yaparken
aceleci olmamak en önemli şey. Acele davranırsanız hem istediğinizi
sonuca ulaşamazsınız hem de işlemcinize zarar verme olasılığınız artar.
Bu yüzden önce azar azar FSB değerini arttırmanız gerekir. 5-10 Mhz’lik
adımlarla yavaş yavaş işlemcinizin sınırlarını öğrenebilir ve en güvenli
hızı siz kendiniz bulabilirsiniz. Unutmayın ki bir işlemci “En fazla
kaça overclock olur?” ya da “xxx işlemcim var, kaç yapayim?” gibi
sorular çok manasızdır, çünkü her işlemci aynı wafer’dan çıksa bile
farklı karakteristiklere sahiptir ve farklı bir potansiyeli vardır. Bu
yüzden kimse size işlemcinizin belli bir hızda güvenle çalışacağını
önceden söyleyemez.
Gelelim voltaj arttırımı ile donanımdaki potansiyeli arttırmaya. İşlemci, RAM ve Kuzey köprüsü
voltaj değerlerini arttırarak daha yüksek bir FSB değeri elde etmek
mümkündür, ancak bu konu çok hassastır ve dikkatli olunmazsa yanık bir
sisteme sahip olursunuz. ASLA VOLTAJ DEĞERLERİNİ YÜZDE 10-12’DEN FAZLA
ARTTIRMAYIN. Bu sayede güvenli sınırlar içinde kalırsınız. Bu değerleri
aşarsanız CPU ve RAM’deki transistörlerin zarar görmesine sebep
olabilirsiniz ve donanımınız kullanılmaz duruma gelebilir.
FSB hızını arttırdığınızda aslında tüm sistemin veriyolu hızını
arttırdığınızdan RAM, PCI ve AGP veriyolu hızlarınız da değişecektir.
Bunun olmasını şu yönden istemeyiz: PCI ve AGP kartlar, yüksek veriyolu
hızını sevmediklerinden AGP ve PCI hızını sabitleyerek daha yüksek
hızlara çıkmak mümkündür. Çoğu modern P4 ve AthlonXP anakartında bu
özellik mevcuttur ve AGP hızını 66 Mhz’de ve PCI hızını 33 Mhz’de
sabitleyebilirsiniz. Böylece işlemcinizi daha yüksek noktalara
taşıyabilirsiniz.
RAM hızının değişmesi aslında iyi bir özelliktir. FSB hızını
arttırdığınızda doğal olarak teorik hafıza bant genişliği gereksinimiz
de artacağından daha yüksek hızda veri akışı sistem performansını olumlu
yönde etkileyecektir. Ancak RAM’lerin de bir sınırı vardır ve bazen bu
sınır CPU’nun çıkabileceği sınırdan daha aşağıda olduğundan, yine bir
darboğaz oluşturabilir.
RAM’lerde iç frekans FSB hızına bağlıdır. DDR ve SDR SDRAM modülleri FSB
hızında çalışır. RDRAM ise FSB’nin iki katı hızda çalışmaktadır.
Dolayısıyla FSB hızındaki artış RAM’e direkt olarak yansır.
RAMlerin iç gecikme değerleri vardır. Bunlar CL, CAS, CAS to RAS gibi
isimlerle tabir edilir. RAM değerleri 2-2-2-5’te iken en az iç sinyal
gecikmesine sahiptir. 4-4-4-8 gibi bir değerde ise en yüksek iç sinyal
gecikmesi olur. Yalnız bu gecikme değerleri dış frekans ile doğru
orantılıdır. Yani iç gecikme ne kadar yüksek olursa, ulaşılabilecek olan
dış frekans da o kadar yüksek olacaktır. Yani RAM'lerinizin iç sinyal
gecikme değerlerini yükselterek daha yüksek FSB hızlarında stabil
çalışmasını sağlayabilirsiniz. Böylece daha dengeli bir overclock
yaparsınız.
Eğer buna rağmen daha hızlı bir sisteme sahip olmak isterseniz, o zaman
hafıza bant genişliğinden feragat ederek, CPU hızını daha da
arttırabilirsiniz. RAM/FSB hızını 2/3’e ayarlayarak örneğin 300Mhz
FSB’de RAM’lerinizin 200Mhz’de çalışmasını sağlayabilir, ya da 4/5
oranında tutarak örneğin 250Mhz FSB’de 200Mhz’de çalışmasını
sağlayabilirsiniz. Böylece RAM’lerinize fazla yükelenmeden CPU hızını
arttırmak mümkün olur. Ancak bazı sistemler asenkron FSB-RAM hızını
sevmeyebilir ve kilitlenmelere yol açabilir.
Eğer 40. haftadan önce üretilmiş bir Barton çekirdekli Athlon XP
işlemciniz varsa, çarpan değişimi ile de overlclock yapabilirsiniz.
Böylece FSB hızı sabit kalır ve siz de tasasız olarak CPU hızını daha
üst seviyelere getirebilirsiniz. Ayrıca iki değeri birden değiştirerek
daha iyi bir overlclock da mümkündür. Örneğin çarpan değerini düşürüp,
FSB hızını artırarak CPU’nuzu aynı hızda çalıştırabilirsiniz. Böylece,
artan FSB değeri ve hafıza bant genişliği ile daha hızlı bir PC’ye sahip
olursunuz. Bu tamamen sizin elinizde olan birşey.
Umarım yardımım dokunmuştur...
Şanslı ve başarılı overclock'lar...
Edit:Anaxarxes Arkadaşımın Konusunu Buraya Taşıdım..
Bunlara Ek olarak devam edelim..
Overclock İçin Ne Gereklidir?...
1- O/c yapmaya uygun bir anakart. (Agp ve Pci veriyolları frekans oranlarını ayarlayabileceğiniz, yüksek fsb hızlarına
çıkabilen ve voltaj ayarı yapabildiğiniz kaliteli, stabil bir anakart.)
2- O/c yapmaya uygun bellekler. (Tercihen Corsair, Mushkin, Twinmos, OCZ, Geil ya da Kingston markalı
ürünler.)
3- O/c yapmaya uygun soğutma sistemi. (Tercihen bakır soğutucular, extreme o/c için faz değişimli kompresörlü
soğutma sistemleri veya dry ice soğutma sistemleri, sıvı soğutma sistemleri, yüksek devirli fanlar, kasa içi en az 2
fanla uygun havalandırma, sirkülasyon amacıyla round IDE kabloları, gerekirse bellek soğutucuları.)
4- O/c yapmaya uygun güç kaynağı. (Min. gerçek 300 watt. , kişisel tercihim min. gerçek 400 watt.)
5- Her şeyden önemlisi, bilgi.
Şimdi, önce işin teorik kısmına bakalım sonra birlikte bir adet o/c
uygulaması yapacağız. Elinizdeki işlemci yüksek o/c toleranslarına sahip
olmayabilir ya da tam tersi. Bu konuya ayrıca başka bir yazıda değinmek
gerekir. Anlamanın yolları var. Ben genel anlamda o/c hakkında konuşmak
istiyorum. Ancak küçük bir tüyo vemek gerekirse genelde yeni işlemci
çekirdeklerinin ilk temsilcileri iyi o/c olurlar. Bu üretim yeri ve
zamanına göre de değişir. Ama genelde büyük oranda şansınıza kalmış bir
olay. Çünkü aynı banttan arka arkaya çıkan iki işlemcinin bile o/c
potansiyelleri farklı olabilir.
İşlemci Hızı Nedir? Nasıl Belirlenir?...
İşlemci hızını işlemcinin saat çarpanının, fsb (front side bus) denilen
veriyolu hızıyla çarpılması sonucu ortaya çıkan sayı belirler. BIOS
ayarlarında fsb ayarı “Advanced Chipset Features” kısmında oluyor ancak
“voltage/frequency” menusunde de olabilir. Mesela fsb’si 100 MHz olan
bir celeron işlemcinin saat çarpanı 20 ise : 20x100=2000 MHz. İşlemci
frekansıdır. Buradan da anlayacağınız gibi bizim, işlemcinin çalışma
frekansını arttırmamız için yapmamız gereken, bu değerlerden en az
birisini arttırmak. Mesela fsb’yi 110 yapalım. 110x20=2200 MHz alın size
overclock. Bu kadar. Bitti. Hadi şimdi dağılın![Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
Gönül isterdi ki işlemci çarpanını da değiştirelim, işi kolay kılalım,
sevelim sevilelim vs… Ancak yeni nesil işlemcilerin hemen hemen hepsinin
çarpan kilitleri sabit geliyor artık. Yine de bulunabilir…
Athlon ve Duron’un bazı modelleri çarpan kilitsiz. Eski Duron ve Athlon
işlemcilerde de çarpan kilidi vardı ama önbellekler arasına köprüler
atılarak (genelde kurşun kalemle) bu kilidi kırmak mümkündü ancak
şimdilerde öyle bir imkan da kalmadı. Peki neden çarpan kilidi kırmak
tercih edilirdi? Çünkü eğer çarpan kilidini kırarsanız o/c için fsb
arttırmanız gerekmeyebilir çoğu zaman ve fsb arttırdığınız zaman ortaya
çıkacak sorunlar yaşamazsınız. (Ancak fsb artışı kadar performans ta
alamazsınız. Ya da ikisini birden arttırarak çok yüksek değerler
alabilirsiniz.) Bu sorunların ne olduğunu tek tek göreceğiz zaten
yazımın da asıl amacı bu.
Elektronik devreler ve elemanları bir anlamda mekanik cihazlar gibi
çalışırlar. Yani hepsinin belli bir iş kapasitesi vardır. Devre
elamanları da yük taşırlar. Bu yükler bizim bildiğimiz anlamda fiziksel
yük yerine, yerlerine iletilmesi gereken elektronlardan oluşur. Örneğin
bir transistör, üzerine gelen enerjiyle elektron geçişini engeller ya da
izin verir ve ortaya 1 ve 0 değerlerinden oluşan mantıki komut
dizilimleri ortaya çıkar. Siz eğer böyle bir elemanı daha hızlı
çalıştırmak isterseniz en basitinden voltajını arttırarak bunu
sağlayabilirsiniz. Ancak bunun sonucunda elemanın ısısı artar,
üzerindeki yük artacağı için de kullanım ömrü kısalır. Ve, örneğin
transistör gibi devre elemanları yüksek ısıyı pek sevmezler ve de
sağlıklı çalışmayabilirler. İleriki dönemlerde de kalıcı hasara meydan
verebilirler. Voltaj ve sıcaklığın yanında çalışma frekansının da
negatif etkileri vardır. Siz eğer herhangi bir elemanın saat frekansını
arttırırsanız aynı birim zaman içerisinde daha fazla iş yapmaya zorlamış
olursunuz ve bu da onun daha fazla güce ihtiyaç duyması ve çekmesi
anlamına gelir. Yani güç tüketimi artar. İşte o yüzden kaliteli güç
kaynaklarından bahsettik. Ancak iş yine de bununla kalmaz. Güç
kaynağından daha fazla güç çekilmeye başlandığı gibi, anakart üzerinde
bulunan ve işlemciye akım gönderen işlemci voltaj regulatörü de
etkilenir. Çekilen akım arttıkça diğer elemanlara da daha fazla güç
gider ve az önce bahsettiğimiz ısınma, stabil çalışmama, elamanların
ömrünün kısalması gibi problemler ortaya çıkar.
Veri Yolları Frekans Sabitlemesi...
Nedir peki bu hadise, neden sabitlemeli, sabitlemezsek ne olur, neden
artar, nasıl sabitleriz? Bakınız; sisteminizdeki AGP ve PCI veri yolları
anakartınız ne olursa olsun, default olarak AGP 66 MHz ‘de PCI 33 MHz
’de çalışır. Ancak şöyle bir sorunu vardır ankartların, BIOS ya da
benzeri yazılımlarında bu veriyollarına “sen 66, sen de 33 MHz
çalışacaksın” denmez. Bu veriyolları mesela 100 MHz fsb olan bir
sistemde default olarak 2/3 ve 1/3 fsb oranında çalışırlar. Bu ne
demektir? Yani siz eğer fsb ’nizi 100 MHz yerine 150 MHz ’e
çıkarırsanız: 2/3x150=100 MHz AGP frekansı, 1/3x150=50 MHz PCI frekansı
elde edersiniz ki hiçbir AGP ve PCI kartı da bu hızda çalışmaz. Bu
hızlarda sistem hiç açılmaz. Yakın ama daha düşük hızlarda sürekli mavi
ekran çıkar ve kilitlenmelere sebep olur. Bu arada çoğunuzun bilmediğine
inandığım bir durumdan bahsetmek gerekirse; IDE veriyolu da PCI
veriyoluyla (Güney köprüsü)
senkronize hızlarda çalışır ve eğer siz IDE yolunu çok yüksek hızlarda
çalıştırırsanız dosya sisteminiz (FAT ya da NTFS) zarar görebilir hatta
bütün dosyalarınız kalıcı biçimde silinebilir. İşte bu yüzden siz sadece
fsb’yi arttırarak o/c yaptığınızda aslında AGP ve PCI veriyollarını da
o/c yapmış olursunuz. Bu değerler daha doğrusu oranlar anakartın BIOS
yazılımı sayesinde ayarlanır. Bir çok anakartta yongasetine bağlı olarak
AGP oranı: 1/1, 2/3 ve 1/2 ayarları bulunuyor. PCI oranı olarak ta 1/2 ,
1/3 ve 1/4 değerleri bulunabilir. Bazı anakartlarda bunlar sayısal
frekans değerleri olarak sabitlenir. Bendeki öyle bir anakart mesela.
Peki siz eğer fsb’yi 141 MHz gibi abuk bir değere çıkardığınızda ne
olacak? O zaman da yine olması gereken AGP ve PCI frekanslarına en yakın
değerde tutmaya çalışacaksınız. Denemeler sonucu stabilite
sağlayabildiğiniz en yakın değerde bırakacaksınız. Forumlardan anladığım
kadarıyla bir çoğunuzda yeni model kaliteli grafik kartları var. Bu
kartların bir çoğu deneyimlerime dayanarak 78-80 MHz civarına kadar
çalışabiliyor. Eski model ekran kartları için bu frekans değerini
düşünmeyin bile. PCI kartlar içinse 40 MHz sınırına fazla yaklaşmamanızı
tavsiye ederim. Max. 36-38 MHz üst sınır olacaktır. Ancak yine de
sayısal sabitleme varsa AGP ve PCI frekanslarını 66/33 değerinde
bırakın, daha hızlı çalışmalarının yaptığım denemelerde herhangi bir
performans artışını görmedim.
Bellek Ayarları...
Fsb hızını arttırdığınızda senkronize olarak bellek frekansı’nı da
arttırmış olursunuz. Günümüzde bir çok anakartta bellek frekansını
sabitleyebiliyorsunuz. Yanlış bir anlaşılmaya mahal vermeden şunu
açıklayalım: Diyelim 100 MHz’lik bir işlemciyi 133 MHz fsb olan bir
anakarta taktınız 133MHz lik RAM kullandınız ve işlemciyi 120 MHz’e
çıkardınız. Bu durumda 133 MHz frekansında çalışan belleklerin frekansı
da 20 MHz artar. Yani işlemci frekansındaki artış MHz olarak belleklerin
çalışma frekansına eklenir. Ancak siz işlemci frekansını 133 MHz’e
çıkardığınızda bellek frekansları da 133 MHz’e yani normale döner. Bir
çok no-name bellek bu kadarlık bir frekans artışında çalışmayacaktır. O
yüzden bellek seçimi çok önemlidir. Ancak bir çok anakartta artık fsb ve
memory oranını ayarlayabiliyorsunuz. Fsb’yi arttırdıkça bellek
frekansı’nı sabit bir değerde tutmaya çalışın ve mümkün olduğunca düşük
olsun. Burada esas amaç işlemciyi o/c etmek diğer bileşenleri sabit
bırakmak. Ama biraz bellek o/c unun da kimseye zararı olmaz hani [Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
Yine de unutmayın yüksek fiyatlarından dolayı kaliteli belleklerin
olmayışı o/c yaparken olayı engeleyen en önemli unsur genelde. Bir
çoğunuzda da Kingston yukarısı bellek olmadığını varsayarak bellek
frekansını mümkün olduğunca düşük hatta asıl frekansında manual olarak
sabit tutmanızı tavsiye ediyorum. Bu durumda almanız gereken performansı
almazsınız ancak daha güvenli bir sistem elde edersiniz. Seçim sizin.
Bellek ayarları için BIOS’ta “Advanced Chipset Features” altında "RAM
Timing" ayarı yer alıyor.
Bu zamanlama değerleri:
SDRAM Cycle Length: Varsayılan olarak 3 ns şeklinde geliyor. SDRAM Cycle
Length, kabaca, bilgisayarınız bellekte bir arama emri verdikten sonra
bu bilginin aranmasına kadar geçen gecikme süresine denir. Düşük olması
daha iyidir. Kaliteli belleklerde bu süre 2 ns olduğundan,
belleklerinizin üzerinde yazanlara göre, bu ayarı 2 ns yapmanız
önerilir. Eğer stabilite sorunları yaşarsanız, tekrar 3 ns ayarına
getirin.
System /Video BIOS Cacheable: Bu her iki seçenek de , Shadow RAM'de
yansıtılan BIOS parçaların tampon bellekte işlenip işlenmeyeceğini
bildirir.Çoğunlukla BIOS rutinlerine başvuran DOS yazılımı "Enabled"
seçilmesi ile beraber kolay hız artışı sağlanmaktadır..
SDRAM RAS to CAS Delay: SDRAM aktif komutu ile oku/yaz komutu arasında geçen gecikmedir.
SDRAM RAS Precharge Time: Bu ayar, SDRAM'ın görevsiz kaldığı zamandan,
komut gelene kadar geçen zamanı kontrol eder. Normalde 3 ns şeklinde
kalmalıdır.
SDRAM Cycle Time: Bu ayar, SDRAM parametreleri olan Tras ve Trc yönetimi
için kullanılır. Tras, SDRAM'ın aktif komutu ile hazır olma durumuna
geçene kadar gereken minimum saat vuruş sayısı kontrol eder. Trc ise,
SDRAM'ın aktif olması ile tekrar aktif olması için gereken minimum saat
vuruşu sayısını belirler. Bu ayarları anakartınız kitapçığında tavsiye
edilen şekilde kullanmanızı öneriyorum.
DRAM Clock: Kullandığınız belleğin çalışma hızını bu ayar ile
belirleyebilirsiniz. Bu ayar ile, belleklerinizi, sistem çalışma hızıyla
asenkron çalıştırabileceksiniz. Örneğin Celeron işlemci
kullandığınızda, normalde sistem hızı 66 MHz'dir. Bu ayar normalde
HostCLK modunda geldiğinden, bellekleriniz de 66 MHz'de çalışacaktır.
Fakat bu ayarı, HostCLK+33MHz moduna getirirseniz, bellekleriniz 33 MHz
daha hızlı yani 100 MHz de çalışmaya başlayacaktır. Aynı şekilde, 100
MHz sistem veriyolu hızı ile çalışan bir işlemci kullandığınızda,
HostCLK+33MHz moduna geçtiğinizde bu sefer bellekleriniz 133 MHz'de
çalışacak ve belleklerinizden maksimum performansı alacaksınız
HostCLK-33MHz ayarını seçerek ise, belleklerinizi 66 MHz de
çalıştırabilirsiniz. 133 MHz sistem veriyolu hızında çalışan bir işlemci
kullandığınızda, bellek hızınızı artık daha fazla arttıramıyorsunuz ve
seçenek olarak sadece HostCLK ve HostCLK-33MHz kalıyor.
Yukarıda bahsettiğimiz ayar, AWARD Medallion BIOS'a "System/SDRAM
Frequency Ratio" şeklinde aktarılmış. Yeni anakartlarda genelde bu
şekildedir. Burada ise, oran seçiyoruz. Örneğin, 100 MHz'lik bir işlemci
kullandığımızda, bu ayarı 4/3 moduna getirirsek, 133 MHz de çalışmış
olacağız. "Bellek çalışma hızı = FSB X Seçtiğiniz Oran" şeklinde bir
formül çıkarmak mümkün. Yine modern anakart BIOS'larında, bu oran yerine
"266, 333, 400, Auto, 500, ve 533" değerleri de olabilir. Bu ayarlar da
aynı şekilde oransal ayarlardır.
Bu değerleri "By SPD" değerinde bırakın önce. Eğer FSB arttırımından
dolayı bellekler yüksek frekanslarda çalışırsa, bırakın bellek
zamanlamalarını anakartınız ayarlasın. Aynen işlemcide olduğu şekilde
bellek modülleri de daha yüksek frekanslarda çalışınca daha fazla
voltaja ihtiyaç duyabilir ve bu yapılmazsa stabilite bozulabilir. İyi
bellekler için bellek zamanlamaları 2-2-2-5 gibi değerlere
ayarlanabilir. Stabilite sağlanması açısından bellek voltajı da küçük
basamaklar halinde arttırılır. Unutmayın, her zaman küçük adımlarla ve
stabilite sağlandığı yerde durmak kaydıyla…
Voltaj Ayarlamaları...
O/c edilen işlemciler neden voltaj arttırımına ihtiyaç duyarlar peki…
Bakınız, aslında belki de önce “İşlemciler nasıl çalışır?” diye bir yazı
yazmak gerekirdi ama kısaca değineyim. İşlemci daha önce de
söylediğimiz gibi 1 ve 0 ları işleyen bir yapıdır. 1 ve 0 değerlerini
oluşturmak için mantıksal alt ve mantıksal üst değer adı verilen voltaj
değerleri vardır. Her işlemci tipi, değişik Vcore değerleriyle çalışır.
Bu değer işlemcinin mantıksal yüksek değerini de etkiler. Örneğin
Intel’in P4 data sheet’ine baktığımızda 1.500 voltla çalışan P4 2.0 GHz
için alt değer 1.340 v. ve mantıksal üst değer 1.415 v. olduğunu
görüyoruz. Yani işlemci 1.415 v. gördüğünde “1”, 1.340 v. altı
gördüğünde de “0” olarak değerlendirir. Siz sistemi o/c yaptığınızda
daha fazla güç çekildiği için eğer “1” ve aynı zamanda “üst değer”
olarak gitmesi gereken voltaj “alt değer”in altında giderse işlemci bunu
“0” olarak değerlendirir. O zaman da ortaya inanılmaz işlemci hataları
çıkar. Çünkü işlemci sonuç değerlerini yanlış hesaplamaktadır. Bu gibi
durumlarda bilgisayar genellikle işletim sistemini açamaz. Mesela o/c
yaptınız, soğutmanız yeterli, veri yolları frekansları normal
değerlerde, bellekler kendi limitlerinde çalışıyor ancak sistem stabil
değil. İşte bu durumda muhtemelen işlemci voltajını arttırmanız gerekir.
İşlemci voltajı step by step arttırabileceğiniz en küçük değerlerde
arttırılır. Yani örneğin işlemci 1.425 voltta çalışıyorsa önce 1.525 v.
yapılır, sistem stabilitesine bakılır yetmezse (ki genelde yeter) 1.625
v. yapılır. Eğer voltaj arttırımı gerekmezse kesinlikle yapmayın. Fazla
voltaj fazla ısı ve daha fazla dert demektir. Günümüz anakartların
çoğunda 0.1 lik artış uygun görülmüş. Ayrıca Abit, MSI ya da Asus gibi
kaliteli anakart markalarının bir çok modelinde AGP hatta bellek voltaj
ayarı bile koymuşlar. Anlattıklarım bellekler için de geçerli. Eğer
bellek frekanslarını çok arttırırsanız bellek voltajını da yükseltmeniz
gerekebilir. Sakın birden fazla basamak değerlerinde voltaj arttırımı
yapmayın! Stabiliteyi yakaladığınız anda durun. Tabii ki unutmayın, daha
fazla voltaj daha fazla ısı demektir her zaman. Buna ilaveten yüksek
voltaj, donanımlarınızda kalıcı hasara yol açabilir. Belleklerinizi 2.7v
ve üzerinde çalıştırıyorsanız, aktif ya da pasif bellek soğutucusu
kullanmanızı tavsiye ederim....
