Anasayfa
Çocuğunuz kısa kalmasın
Erken ergenlik çocuğun ileride kısa boylu kalmasına yol açıyor. Çocukların hormonlu gıdalardan uzak tutulup spora yönlendirilmesi erken ergenliği engelliyor.
Çocuklarda ergenliğin başlama yaşı genellikle anne ve babanın ergenlik yaşlarına paralellik gösterir. Ancak bazen çocuklar erken dönemde ergenliğe giriyor ve bu durum hem ruhsal hem fiziksel sağlıklarını olumsuz yönde etkileyebiliyor. Erken ergenliğe giren kızlar bu durumdan dolayı büyük sağlık sorunları yaşarken erkek çocuklarda risk daha fazladır.
Erken ergenliğe giren erkeklerde kafa içi tümörleri gibi ciddi problem riski daha yüksek oluyor. Erken ergenliğin tek bir nedeni olmadığı için tamamen önlenmesi mümkün değil. Ancak, çocukların katkılı gıdalardan uzak tutulması, sağlıklı ve dengeli beslenmelerinin sağlanması, aktivitelerinin artırılarak spora yönlendirilmesi önem taşıyor. Acıbadem Kadıköy Hastanesi’nden Çocuk ve Ergen Endokrinolojisi Uzmanı Prof. Dr. Serap Semiz, ailelerin zaman kaybetmeden konuyla ilgili uzman bir hekime başvurmaları gerektiğine dikkat çekerek, “Çünkü erken ergenlik çocuğun psikolojik sorunlar yaşamasının yanı sıra, ileride kısa boylu kalmasına da neden olabiliyor” uyarısında bulunuyor.
Vücuttaki yağ oranına dikkat
Kızlarda erken ergenliğin en önemli nedeni obezitenin son yıllarda hızla artış göstermesi. Yapılan bazı çalışmalarda ergenliğin öne kaydığı grupta çok sayıda fazla kilolu ve obez kız çocuklarının bulunduğu ortaya konuldu.
Diğer bir deyişle, vücut yağ oranının artması ergenlik bulgularının daha erken başlamasına neden oluyor. Organik gıdaları tercih edin Bunun yanı sıra kimyasalmadde içerikli ürünler de erken ergenliğe yol açıyor. “Endokrin bozucular” olarak isimlendirilen ve hormonal dengeleri bozan, dışarıdan alınanmaddelerle ilişkili olabileceğini gösteren yayınlar var. Endokrin bozucu maddeler; plastik, deterjan, böcek ilaçları ve endüstriyel kimyasallarda bulunuyor. Bunu içeren domates, çilek, fındık, salatalık gibi birçok sebze-meyve, hormonla büyütülen hayvanların etleri ile yumurtaların tüketilmesi ve endüstride kullanılan kimyasallarla temas edilmesi de erken ergenliğe yol açabiliyor.
Boy uzaması duruyor
Erken ergenlikte yaşanan bir başka önemli sorun ise boy kısalığı. Cinsiyet hormonlarının etkisiyle yaşıtlarından önce hızla boy atan çocuğun kemiklerindeki büyüme kıkırdakları erken kapanacağı için büyümesi yaşıtlarından önce tamamlanıyor ve boyu kısa kalıyor. Böylece önceleri yaşıtlarına göre uzun olan çocuğun büyümesi daha erken tamamlandığından, genetik boy potansiyeli iyi olsa bile, boyda kayıp yaşandığı için yetişkin boyu kısa kalıyor. Yaşıtlarından dışlanınca içine kapanıyorlar.
Hızlı boy ve kilo artışıyla cinsiyet özelliklerinin belirginleşmesi, çocuğun hızla akranlarından farklılaşmasına neden oluyor. Bedenleriyle yaşları arasındaki bu uyumsuzluk sonucu çocuklar, yaşıtı olan arkadaş grubu içine alınmadıkları için izole olabiliyor. Psikolojik gelişimi buna uygun olmayan çocuklar da, çevreleri tarafından davranış bozukluğu olan bir çocukmuş gibi değerlendirilebiliyor.
Ergenlik yaşı düşüyor mu?
Beslenme koşullarının düzelmesi ve çevresel uyaranların etkisiyle ABD ve Avrupa’da 20. yüzyıl başlarından ortalarına kadar ergenlik yaşı her 10 yılda bir 2-3 ay kadar öne geldi. Bu değişiklik yüzyılın eğilimi olarak yorumlandı. Ancak yapılan araştırmalarda 1970’lerden bu yana ergenlik yaşında önemli bir değişiklik olmadığı gözlendi. Türkiye’de yapılan çalışmalarda son yıllarda meme gelişiminin hafif erkene kaydığı, ancak ilk âdet görülme yaşının son 30 yılda değişmediği ve Türk kızları için ortalama 12,5 yaş olarak devam ettiği ortaya kondu.
İhtiyaç duyulursa hormon tedavisine başvurulmalı
Erken ergenlik sorununda genelde hormon enjeksiyonu tedavisine başvuruluyor. Ailelerin “çocuklarına hormon verilmesinin zararlı olabileceği” şeklinde endişeleri bulunuyor. Oysa bu tedavide kullanılan ilaçların kalıcı etkileri olmuyor. Ayda bir ya da 3 ayda bir kez uygulanan enjeksiyonun etkileri sadece kullanıldıkları süre içinde geçerli oluyor. Dolayısıyla çocuk ergenlik için uygun yaşa geldiğinde enjeksiyonların kesilmesiyle cinsel gelişim kaldığı yerden devam ediyor.
Erken ergenlik çocuğun ileride kısa boylu kalmasına yol açıyor. Çocukların hormonlu gıdalardan uzak tutulup spora yönlendirilmesi erken ergenliği engelliyor.
Çocuklarda ergenliğin başlama yaşı genellikle anne ve babanın ergenlik yaşlarına paralellik gösterir. Ancak bazen çocuklar erken dönemde ergenliğe giriyor ve bu durum hem ruhsal hem fiziksel sağlıklarını olumsuz yönde etkileyebiliyor. Erken ergenliğe giren kızlar bu durumdan dolayı büyük sağlık sorunları yaşarken erkek çocuklarda risk daha fazladır.
Erken ergenliğe giren erkeklerde kafa içi tümörleri gibi ciddi problem riski daha yüksek oluyor. Erken ergenliğin tek bir nedeni olmadığı için tamamen önlenmesi mümkün değil. Ancak, çocukların katkılı gıdalardan uzak tutulması, sağlıklı ve dengeli beslenmelerinin sağlanması, aktivitelerinin artırılarak spora yönlendirilmesi önem taşıyor. Acıbadem Kadıköy Hastanesi’nden Çocuk ve Ergen Endokrinolojisi Uzmanı Prof. Dr. Serap Semiz, ailelerin zaman kaybetmeden konuyla ilgili uzman bir hekime başvurmaları gerektiğine dikkat çekerek, “Çünkü erken ergenlik çocuğun psikolojik sorunlar yaşamasının yanı sıra, ileride kısa boylu kalmasına da neden olabiliyor” uyarısında bulunuyor.
Vücuttaki yağ oranına dikkat
Kızlarda erken ergenliğin en önemli nedeni obezitenin son yıllarda hızla artış göstermesi. Yapılan bazı çalışmalarda ergenliğin öne kaydığı grupta çok sayıda fazla kilolu ve obez kız çocuklarının bulunduğu ortaya konuldu.
Diğer bir deyişle, vücut yağ oranının artması ergenlik bulgularının daha erken başlamasına neden oluyor. Organik gıdaları tercih edin Bunun yanı sıra kimyasalmadde içerikli ürünler de erken ergenliğe yol açıyor. “Endokrin bozucular” olarak isimlendirilen ve hormonal dengeleri bozan, dışarıdan alınanmaddelerle ilişkili olabileceğini gösteren yayınlar var. Endokrin bozucu maddeler; plastik, deterjan, böcek ilaçları ve endüstriyel kimyasallarda bulunuyor. Bunu içeren domates, çilek, fındık, salatalık gibi birçok sebze-meyve, hormonla büyütülen hayvanların etleri ile yumurtaların tüketilmesi ve endüstride kullanılan kimyasallarla temas edilmesi de erken ergenliğe yol açabiliyor.
Boy uzaması duruyor
Erken ergenlikte yaşanan bir başka önemli sorun ise boy kısalığı. Cinsiyet hormonlarının etkisiyle yaşıtlarından önce hızla boy atan çocuğun kemiklerindeki büyüme kıkırdakları erken kapanacağı için büyümesi yaşıtlarından önce tamamlanıyor ve boyu kısa kalıyor. Böylece önceleri yaşıtlarına göre uzun olan çocuğun büyümesi daha erken tamamlandığından, genetik boy potansiyeli iyi olsa bile, boyda kayıp yaşandığı için yetişkin boyu kısa kalıyor. Yaşıtlarından dışlanınca içine kapanıyorlar.
Hızlı boy ve kilo artışıyla cinsiyet özelliklerinin belirginleşmesi, çocuğun hızla akranlarından farklılaşmasına neden oluyor. Bedenleriyle yaşları arasındaki bu uyumsuzluk sonucu çocuklar, yaşıtı olan arkadaş grubu içine alınmadıkları için izole olabiliyor. Psikolojik gelişimi buna uygun olmayan çocuklar da, çevreleri tarafından davranış bozukluğu olan bir çocukmuş gibi değerlendirilebiliyor.
Ergenlik yaşı düşüyor mu?
Beslenme koşullarının düzelmesi ve çevresel uyaranların etkisiyle ABD ve Avrupa’da 20. yüzyıl başlarından ortalarına kadar ergenlik yaşı her 10 yılda bir 2-3 ay kadar öne geldi. Bu değişiklik yüzyılın eğilimi olarak yorumlandı. Ancak yapılan araştırmalarda 1970’lerden bu yana ergenlik yaşında önemli bir değişiklik olmadığı gözlendi. Türkiye’de yapılan çalışmalarda son yıllarda meme gelişiminin hafif erkene kaydığı, ancak ilk âdet görülme yaşının son 30 yılda değişmediği ve Türk kızları için ortalama 12,5 yaş olarak devam ettiği ortaya kondu.
İhtiyaç duyulursa hormon tedavisine başvurulmalı
Erken ergenlik sorununda genelde hormon enjeksiyonu tedavisine başvuruluyor. Ailelerin “çocuklarına hormon verilmesinin zararlı olabileceği” şeklinde endişeleri bulunuyor. Oysa bu tedavide kullanılan ilaçların kalıcı etkileri olmuyor. Ayda bir ya da 3 ayda bir kez uygulanan enjeksiyonun etkileri sadece kullanıldıkları süre içinde geçerli oluyor. Dolayısıyla çocuk ergenlik için uygun yaşa geldiğinde enjeksiyonların kesilmesiyle cinsel gelişim kaldığı yerden devam ediyor.
